27 stycznia br. wpłynął do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Katowicach wniosek naszej fundacji o wszczęcie z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wpisania do rejestru zabytków województwa śląskiego zespołu stacji kolejowej Katowice Szopienice Północne składającego się z: budynku dworca kolejowego I klasy (pl. Ogród Dworcowy 1, Katowice), budynku dawnego biura celnego (pl. Ogród Dworcowy 1A, Katowice) oraz budynku dawnej poczty kolejowej (ul. Lwowska 6, Katowice) i dopuszczenie nas jako strony w postępowaniu administracyjnym.
Północna stacja kolejowa na granicy Roździenia i Szopienic powstała dzięki powołanemu w 1868 roku Towarzystwu Kolei Prawego Brzegu Odry, które kontynuowało prace Kolei Opolsko-Tarnogórskiej. Spółka ta budowała etapami z Wrocławia linię kolejową w kierunku Górnego Śląska od strony północnej (przez Kluczbork, Tarnowskie Góry i Bytom). Linię od strony Chorzowa (Starego) do Szopienic i dalej w kierunku Muchowca otwarto 15 listopada 1868 roku. Linia ta prowadziła dalej do Dziedzic. Łączna długość linii z Wrocławia przez Bytom, Szopienice Północne, Murcki i Pszczynę liczyła 256,97 km. Wraz z tą linią w Szopienicach powstała stacja kolejowa ze dużym budynkiem dworca kolejowego. W 1870 roku pociąg osobowy z Pszczyny do Szopienic docierał do stacji po dwóch godzinach i 16 minutach.
![](https://fundacjazpasja.pl/wp-content/uploads/2022/02/dworzec.jpg)
Litografia przedstawiająca dworzec Szopienice Północne i biuro celne – ok. 1897 r.
Powstała na linii Rechte-Oder-Ufer-Eisenbahn w 1870 roku szopienicka stacja (Schoppinitz-Rosdzin, później Schoppinitz R.O.U.E., obecnie Katowice Szopienice Północne) należała do najważniejszych na południowym odcinku kolei. Kolej Prawego Brzegu Odry mogła poszczycić się gmachem I klasy, wzniesionym w stylu typowym dla innych budynków stacyjnych tej spółki, a zaprojektowanym przez Hermana Grapowa. W jego wnętrzu znajdowała się m.in. poczekalnia dla kobiet (później zaadaptowana na pomieszczenia biurowe). W 1882 roku zainstalowano tu już telefon. W latach 80. XIX wieku przy stacji działała hala odpraw celnych (obecnie budynek przy pl. Ogród Dworcowy 1A) oraz poczta (obecnie budynek przy ul. Lwowskiej 6).
W skład zespołu stacji kolejowej Katowice Szopienice Północne w Katowicach wchodzą 3 budynki:
- plac Ogród Dworcowy 1 – budynek dworca kolejowego I klasy, zaprojektowany przez Hermana Grapowa, wybudowany ok. 1868-1870 roku w stylu ceglanego historyzmu,
- plac Ogród Dworcowy 1A – budynek dawnego biura celnego, wybudowany ok. 1870 roku w stylu ceglanego historyzmu,
- Lwowska 6 – budynek dawnej poczty kolejowej, pełniący później funkcję mieszkalną, wybudowany ok. 1874-1877 roku w stylu ceglanego historyzmu.
Powyższe budynki stacji kolejowej Katowice Szopienice Północne są jednymi z najstarszych zachowanych obiektów historycznych na terenie dzielnicy Szopienice.
Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach uznał, że w interesie społecznym jest rozważenie wzmocnienia nadzoru konserwatorskiego i zbadanie w ramach postępowania administracyjnego czy ww. zespół stacji kolejowej kwalifikuje się do wpisu do rejestru zabytków czy też nie.
![](https://fundacjazpasja.pl/wp-content/uploads/2022/02/ogledziny.jpg)
Oględziny
15 lutego br. odbyły się oględziny zespołu stacji kolejowej Katowice Szopienice Północne. Zwiedziliśmy 3 budynki zamknięte od kilkunastu lat i długotrwale nieużytkowane. Wszystkie są wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków miasta Katowice. Obawiając się o przyszłość zabytkowych budynków zespołu stacji kolejowej Katowice Szopienice Północne wysłaliśmy tego samego dnia do właściciela tj. PKP S.A. petycję w sprawie zachowania zabytkowych budynków zespołu stacji kolejowej Katowice Szopienice Północne, ich zabezpieczenia przed dalszą degradacją i uzyskaniem od PKP PLK S.A. zgody na zbycie tych nieruchomości oraz ich sprzedaż.
![](https://fundacjazpasja.pl/wp-content/uploads/2022/02/petycja.png)
Fragment naszej petycji
21 lutego br. wysłaliśmy prośbę o wykonanie kwerendy oraz skanowania projektów poczty dworcowej w Szopienicach i dokumentów związanych z budową tego obiektu do dyrektora Archiwum Państwowego we Wrocławiu dra Janusza Gołaszewskiego. Dyrektor Archiwum Państwowego we Wrocławiu przychylił się do naszej prośby – otrzymaliśmy zdigitalizowane dokumenty, niestety bez projektów (nie ma ich we wrocławskim archiwum).
27 lutego br. w godzinach wieczornych rozpoczęły się prace związane z przebudową wiaduktu w ciągu ul. Lwowskiej. Bacznie przyglądamy się robotom prowadzonym przy wiadukcie. Inwestor PKP PLK S.A. został zobowiązany do monitorowania wibracji powstających w wyniku prowadzonych prac, celem uniknięcia uszkodzenia zabytkowego budynku przy ul. Lwowskiej 6.
![](https://fundacjazpasja.pl/wp-content/uploads/2022/02/pracelwowska.jpg)
Prace związane z przebudową wiaduktu w ciągu ul. Lwowskiej
24 marca br. otrzymaliśmy odpowiedź na naszą petycję w sprawie zachowania zabytkowych budynków zespołu stacji kolejowej Katowice Szopienice Północne, ich zabezpieczenia przed dalszą degradacją i uzyskaniem od PKP PLK S.A. zgody na zbycie tych nieruchomości oraz ich sprzedaż. Lucyna Klein-Klarenbach, dyrektor biura zarządu PKP S.A. poinformowała nas w odpowiedzi, iż […] PKP S.A. na bieżąco zabezpiecza budynki przed dostępem osób trzecich. W chwili obecnej wdrożono działania mające na celu zabezpieczenie pokrycia dachu budynku przy ul. Lwowskiej 6 przed dalszą degradacją oraz zabezpieczenie okien na strychu przed dostępem ptaków. Poniżej cała odpowiedź na petycję.
28 marca br. otrzymaliśmy od Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach decyzję z dnia 22 marca 2022 r. w sprawie wpisu do rejestru zabytków nieruchomości województwa śląskiego, w której zdecydowano wpisać do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego pod numerem A/948/2022 następujący obiekt:
– zespół stacji kolejowej Katowice Szopienice Północne w Katowicach, położony na działkach ewidencyjnych nr 1420/8 i 1421/8, karta mapy 3, obręb Roździeń, miasto powiat Katowice, składający się z obiektów:
- budynku dworca kolejowego I klasy (pl. Ogród Dworcowy 1),
- budynku dawnego biura celnego (pl. Ogród Dworcowy 1a).
nie wpisać do rejestru zabytków nieruchomych województwa ślaskiego: budynku dawnej poczty kolejowej (ul. Lwowska 6, na działce ewidencyjnej nr 1422/8, karta mapy 3, obręb Roździeń, miasto powiat Katowice) […] mimo dużych wartości historycznych omawianego obiektu, jego stan techniczny jest zły i nie nadaje się obecnie do użytkowania. […] należy wskazać, że katastrofalny stan techniczny budynku przy ul. Lwowskiej 6 wynika tylko i wyłącznie z wieloletnich zaniedbań poczynionych przez właściciela, tj. spółkę Polskie Koleje Państwowe S.A. z siedzibą w Warszawie, a także częściowego ignorowania zaleceń służb konserwatorskich. Nasza fundacja zamierza odwołać się od niniejszej decyzji w pkt. 2 związanym z nie wpisaniem do rejestru zabytków budynku przy ul. Lwowskiej 6.